Nobel z fizyki 2017
W 2017 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymali Rainer Weiss, Barry C. Barish i Kip S. Thorne. Naukowców nagrodzono za badania nad falami grawitacyjnymi i znaczący wkład w rozwój detektora LIGO, którego głównym celem jest obserwowanie i próba lokalizacji źródeł tych fal. “To przełomowe badania, które wstrząsnęły światem” – mówił przedstawiciel Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk w chwili ogłoszenia wyników.
KOMENTARZ EKSPERTA FOCUS.PL:
Tym razem komitet noblowski postanowił nagrodzić odkrycie, które odbiło się szerokim echem na świecie i to całkiem niedawno. Chodzi o potwierdzenie istnienia fal grawitacyjnych – swoistych zmarszczek czasoprzestrzeni – za pomocą detektora LIGO. Już w zeszłym roku pisaliśmy w „Focusie“ 4/2016, że to dokonanie zasługujące na Nobla – i oto jest.
Warto przy tym dodać, że wyniki uzyskane przez LIGO były początkowo krytykowane przez część fizyków. Twierdzili oni, że te obserwacje wcale nie musiały dowodzić istnienia fal grawitacyjnych ani tego, że powstały one wskutek zderzenia dwóch czarnych dziur – katastrofy na naprawdę kosmiczną skalę. Te spory ucichły, kiedy opublikowano kolejne dane zebrane przez detektor. Istnienie fal grawitacyjnych jest już uznanym faktem i przykładem triumfu współczesnej nauki.
Inna sprawa, że na praktyczne zastosowanie tego odkrycia przyjdzie nam zapewne dość długo poczekać. Po szczegóły odsyłam do naszego artykułu „10 milionów lat świetlnych w sekundę“.
– wyjaśnia Jan Stradowski, szef działu Nauka magazynu Focus.
Relację ze Sztokholmu można śledzić na żywo:
W ubiegłym roku nagroda trafiła w ręce Davida J. Thoulessa, F. Duncana, M. Haldane’a oraz J. Michaela Kosterlitza. Naukowcy otrzymali Nobla z fizyki za odkrycia dotyczące topologicznych przejść fazowych oraz topologicznych faz materii. Dzięki ich osiągnięciom lepiej zrozumiemy właściwości materii.W opinii ekspertów dali oni początek rozległej dziedzinie badań.
Tylko dwie kobiety?
Od 1901 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymały łącznie 203 osoby, w tym dwie kobiety – Maria Skłodowska-Curie oraz Maria Göppert-Mayer (od 1963 roku nagrody nie otrzymała żadna kobieta).
Zwycięzców w dziedzinie fizyki typuje Królewską Szwedzką Akademia Nauk, a proces ich wyboru jest rygorystyczny i wieloetapowy. Czy każdy może zgłosić kandydata? Nie, działający przy akademii sześcioosobowy Komitet Noblowski ściśle tę kwestie reguluje. Nominacje mogą składać jedynie dotychczasowi laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, członkowie Królewskiej Akademii Nauk, członkowie Komitetu Noblowskiego w dziedzinie fizyki oraz profesorowie i adiunkci wybranych uniwersytetów specjalizujący się w dziedzinie fizyki.
Z nadesłanych propozycji Komitet Noblowski przygotowuje listę około 300 nazwisk. Propozycje pod względem merytorycznym opiniują wybrani eksperci. Następnie uszczuploną listę omawiają członkowie Akademii na dwóch spotkaniach, po czym w głosowaniu większościowym wybierają laureata.
Tydzień noblowski 2017
W poniedziałek 3.10.2017 poznaliśmy zdobywców Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny. W najbliższych dniach przedstawione zostaną nazwiska kolejnych zwycięzców: w dziedzinie chemii, literatury, ekonomii oraz laureata Pokojowej Nagrody Nobla.
W tym roku wartość pieniężna Nagrody Nobla wzrosła o 1 milion koron. Nagrodzeni naukowcy otrzymają w sumie 9 mln koron (ponad 4 mln zł) na kontynuacje swoich badań.